Ruim half miljoen subsidie van ZonMw voor onderzoek naar digitale, interdisciplinare zorgconsultaties

Het ZonMw-Kennisprogramma Huisartsgeneeskunde kent een subsidie van EUR 575.000 toe aan het UMCG voor onderzoek naar de impact van digitale, interdisciplinaire consultaties tussen huisartsen en specialisten in de zorg. Het traject loopt drie jaar en is een samenwerking met Zorgbelang Inclusief en onderzoekers van het RadboudUMC en Universiteit Maastricht.

Om de communicatie tussen huisartsen en specialisten te verbeteren – en daarmee mogelijk ondoelmatige zorg terug te dringen – zijn diverse vormen van teleconsultatie ontwikkeld. Hiertoe behoren teledermatologie, telenefrologie, het e‑meedenkconsult, het digitale patiëntoverleg en het netwerkgeneeskundig platform Prisma (onderdeel van messenger-app Siilo). Hoewel nog veel factoren onbekend zijn, wordt al volop ingezet op een toename van zulke digitale interdisciplinaire consulten.

Complexiteit digitale consulten
​‘In de aanloop naar een landelijke implementatie van de verschillende systemen, is meer inzicht in de complexiteit van deze consultaties gewenst,’ aldus Marco Blanker, die als huisarts en epidemioloog aan het UMCG is verbonden. Hij onderzocht met zijn team een eerste aanzet voor een betere kennisontsluiting over het digitale artsennetwerk Prisma, door de eerste, bijna 3.700 casussen die in Prisma geplaatst werden te evalueren. Daaruit bleek onder meer dat huisartsen gemiddeld binnen vijf kwartier een eerste antwoord ontvingen, en bij de meeste casussen meerdere specialisten (2 tot 7) van verschillende specialismen hun kennis deelden.

‘Buiten dit verkennend onderzoek om, zijn er nog geen langlopende studies over de complexiteit van digitale interdisciplinaire consulten, of studies die de verschillende soorten interdisciplinair overleg vergelijken,’ benadrukt Blanker. Voordat we tot een brede toepassing in de huisartsenpraktijk kunnen komen, moeten we de voor- en nadelen van de verschillende systemen verduidelijken.’ Ook in dit onderzoekstraject speelt het digitale artsennetwerk Prisma een belanghebbende rol.

Kruisbestuiving
Prisma is een groeiend netwerk waar huisartsen en specialisten samenwerken en kennis delen,’ licht Paul Koning, Orthopeed en initiatiefnemer van Prisma toe. ​‘We zijn in 2018 gestart als een groep enthousiaste medici, vanuit de noodzaak om onderling overleg laagdrempelig te maken. De insteek is een kruisbestuiving tussen artsen, disciplines en regio’s en de praktijk wijst uit dat dit waardevol en leerzaam is. Sinds de start werken we intensief om Prisma regio-overstijgend in te zetten. Concreet betekent dit dat een huisarts uit Groningen snel en goed geholpen kan zijn met een antwoord van een specialist uit Limburg.

‘Het netwerk onderscheidt zich vooral door het multidisicplinaire en ​‘open’ karakter. Achter elk discipline zit een betrokken team van medisch specialisten voor wie kennisoverdracht de tweede natuur is. Maar we kijken dus ook discipline overstijgend: zo is er in het team van oogartsen onder meer een neuroloog aanwezig die vanuit zijn expertise ook over consulten meedenkt.

​‘Het is nu van groot belang dat we deze voordelen van het netwerk voor belanghebbende partijen zoals zorgverzekeraars, (regionale) zorgpartners en overheden inzichtelijk maken,’ aldus Koning, ​‘zodat het digitale meedenkconsult een blijvende plek in de zorg houdt. We zijn daarom erg blij met de toekenning van ZonMw en we kijken erg uit naar de resultaten.’

Vijf onderzoeksvragen
Het project start met een inventarisatie van bestaande systemen in Nederland. Bekend zijn al meedenkconsulten in ZorgDomein, Ksyos en Prisma, maar dit trio beslaat niet het hele pallet. Gedurende het driejarige traject beantwoorden de onderzoekers vijf geprioriteerde vragen uit de nationale onderzoeksagenda huisartsgeneeskunde. Dit zijn:

1. Hoe kunnen e‑health innovaties in de eerste lijn geëvalueerd worden op het gebied van veilig­heid, toepasbaarheid en kosteneffectiviteit?

2. Op welke manier kan de huisarts effectief samenwerken in netwerken van zorgverleners?

3. Onderzoek naar samenwerking binnen de eerstelijnszorg en daarbuiten, met als doelen onder meer: effectieve zorg, therapietrouw bevordering, patiëntveiligheid, zelfmanagementondersteuning, samenhangende zorg, goede gegevensuitwisseling.

4. Welke vormen van informatie-uitwisseling tussen huisarts en patiënt en tussen huisarts en andere professionals zijn veilig en effectief?

5. Implementatie van persoonsgerichte zorg in de huisartsenpraktijk gericht op samen beslissen: hoe kan de organisatie voor de huisarts faciliterend zijn voor samen beslissen, gericht op inbedding in het multidisciplinair team, de organisatiekenmerken en de aanwezige rolmodellen?

Het onderzoeksteam bestaat uit: 

• Henk van der Worp, Danielle Jansen en Marco Blanker (UMCG)
• Jochen Cals en Jesse Jansen (Universiteit Maastricht),
• Henk Schers en Nynke Scherpbier-de Haan (RadboudUMC),
• Joke Stoffelen (Zorgbelang Inclusief)

Over Prisma
Hoewel alleen nog in Nederland beschikbaar, is Prisma Siilo’s eerste specifieke service die is ontwikkeld om onnodige verwijzingen van de eerste naar de tweede lijn te voorkomen. Prisma is een gesloten netwerk voor huisartsen en specialisten waarbinnen zij ruggespraak kunnen houden over complexe of onduidelijke patiëntcasussen. Momenteel heeft Prisma 1000 huisartsen geholpen om zo’n 8000 patiëntcasussen te bespreken, waarmee – in selecte praktijken – ruim 60% aan verwijzingen voorkomen werd. Prisma is op abonnementsbasis toegankelijk via Siilo web en de mobile app. Inmiddels wordt Prisma deelname via zorgverzekeraars Menzis en CZ voor huisartsen vergoed.